**ឯកឧត្តម ចាយ បូរិន អញ្ជើញដឹកនាំមន្រ្តីក្រសួងធម្មការនិងសាសនា រៀបចំពិធីទូងស្គរអបអរសាទរក្នុងឱកាសនៃការចុះ “បូជនីយដ្ឋានចងចាំនៃកម្ពុជា៖ ពីទីតាំងឧក្រិដ្ឋកម្ម មកជា មណ្ឌលផ្សះផ្សានិងសន្តិភាព” ក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក**ឯកឧត្តម ប៉ែន កុសល្យ អញ្ជើញជាអធិបតីក្នុងពិធីអបអរសាទរ ទិវាអតីតយុទ្ធជនកម្ពុជាលើកទី១៨**សម្តេចកិត្តិសង្គហបណ្ឌិត ម៉ែន សំអន អញ្ជេីញប្រគេនទៀនព្រះវស្សាដល់ព្រះសង្ឃ ដែលគង់ចាំព្រះវស្សាអស់កាលត្រីមាស ចំនួន២៤វត្ត នៅក្នុងខេត្តស្វាយរៀង**អភិបាលខេត្តកំពង់ធំ អញ្ជើញចូលរួមប្រារព្ធ ពិធីបញ្ចុះបឋម សិលា បើក ការដ្ឋានសាងសង់អគារសិក្សា ជាអំណោយ របស់សមាគមឧកញ៉ាកម្ពុជា**រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងរៀបចំដែនដី៖ វិសាលភាពនៃការងាររបស់ ក្រសួង មានទំហំធំធេងហើយ ការងារដែល ធ្លាប់ធ្វើពីមុនមកដល់បច្ចុប្បន្ន ក៏កាន់តែមានទំហំធំធេងជាងមុនទៅទៀត**ឯកឧត្តមកិត្តិសង្គហបណ្ឌិត គន់ គីម អញ្ជើញដឹកនាំកិច្ចប្រជុំអន្តរក្រសួង ដើម្បីរៀបចំមហាសន្និបាតវិសាមញ្ញតំណាងសមាគមអតីតយុទ្ធជនកម្ពុជានៅទូទាំងប្រទេស នាចុងខែកក្កដាខាងមុខ**លោក ដូណាល់ ត្រាំ បាននិយាយការពារវិធានការឆ្លើយតប របស់រដ្ឋាភិបាលនិងរបស់រដ្ឋ ចំពោះគ្រោះទឹកជំនន់ដ៏ប្រល័យនៅរដ្ឋ Texas ស្របពេលដែលលោកបានធ្វើទស្សនកិច្ចទៅកាន់ តំបន់ Texas Hill Country ជាទីដែលមនុស្សយ៉ាងហោច១២០នាក់ បានបាត់បង់ជីវិត**ការវាយប្រហារតាមផ្លូវអាកាសទៅលើវត្តព្រះពុទ្ធមួយកន្លែងក្នុងតំបន់សាហ្គាំង ភាគកណ្តាលប្រទេសភូមា បានសម្លាប់មនុស្សយ៉ាងហោចណាស់២៣នាក់**អាមេរិកប្រកាសដាក់ទណ្ឌកម្មជាលើកដំបូង ប្រឆាំងប្រធានាធិបតីនៃប្រទេសគុយបា គឺលោក Miguel Diaz-Canel ក្នុងអ្វីដែលទីក្រុងវ៉ាស៉ីនតោនចោទប្រកាន់ថា ជាអំពើឃោរឃៅនៃរបបដឹកនាំគុយបាចំពោះប្រជាជនគុយបា**អាល្លឺម៉ង់ មានផែនការទិញយន្តហោះចម្បាំង F-35 ១៥គ្រឿងបន្ថែមទៀត**ក្រសួងធម្មការ ណែនាំឱ្យរៀបចំវាយគង ទូងស្គរអបអរសាទរទិវាជាប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោកន អង្គការយូណេស្កូ បានសម្រេចជាឯកច្ឆ័ន្ទចុះ “បូជនីយដ្ឋានចងចាំនៃកម្ពុជា៖ ពីទីតាំងឧក្រិដ្ឋកម្ម មកជាមណ្ឌលផ្សះផ្សានិងសន្តិភាព” ទៅក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក**ការដាំដើមឈើ គឺការដាំក្តីសង្ឃឹមសម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយ!**ឯកឧត្តមរដ្ឋមន្ត្រី ថោ ជេដ្ឋា អញ្ជើញចុះពិនិត្យជាក់ស្តែងវឌ្ឍនភាពគម្រោងធ្វើទំនើបកម្មវិស្វកម្មប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រកំពីងពួយ ស្ថិតក្នុងភូមិសាស្ដ្រខេត្តបាត់ដំបង**ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ជ្រុន ថេរ៉ាវ៉ាត អញ្ជើញជាអធិបតី អបអរសាទរខួបអនុស្សាវរីយ៍ទី ៧៤ ថ្ងៃបង្កើតគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា នៅទីស្នាក់ការគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាឃុំក្រាំងស្គារ**ឯកឧត្តម ឆាយ ឫទ្ធិសែន អញ្ជើញសម្ពោធដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់សាលប្រជុំ និងសមិទ្ធផលនានា ក្នុងស្នាក់ការគណបក្សឃុំទួលខ្ពស់ និងសំណេះសំណាលជាមួយសមាជិក សមាជិកាបក្សឃុំទួលខ្ពស់ ស្រុកទឹកផុស**ឯកឧត្តម ថោ ជេដ្ឋា ដឹកនាំគណៈប្រតិភូក្រសួង ចុះសួរសុខទុក្ខ និងនាំយកអំណោយជូនកងទ័ពជួរមុខឈរជើងតាមព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ទិសប្រាសាទតាក្របី ក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យ**ឯកឧត្តម ហ៊ុន ម៉ានី អញ្ជើញចូលរួមក្នុងវេទិកាកម្ពុជា ៤.០ លើកទី៥ ស្តីពីការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាក្នុងវិស័យសុខាភិបាល**ឆមាសទីមួយឆ្នាំ២០២៥ ការប្រមូលពន្ធ និងអាករ សម្រេចបាន៦០០៩ប៊ីលានរៀល មានការកើនឡើងបើធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាក្នុងឆ្នាំ២០២៤**ទីភ្នាក់ងារជនភៀសខ្លួនរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិបានអះអាងថា សេវាគាំទ្រសំខាន់ៗសម្រាប់ជនភៀសខ្លួនរ៉ូហ៊ីងយ៉ានៅក្នុងប្រទេសបង់ក្លាដែសមានហានិភ័យនៃការដួលរលំ ល្កឹកណាមានប្រាក់ទ្រទ្រង់បន្ថែម**មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកូរ៉េខាងត្បូង ថា សហរដ្ឋអាមេរិក បានទាមទារឱ្យកូរ៉េខាងត្បូង ចូលរួមកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង ដើម្បីទប់ស្កាត់ចិន នៅក្នុងកិច្ចចរចាពាណិជ្ជកម្ម

ភិយ្យោភាពនវានុវត្តន៍ពហុជាតិពិន្ធុនៃតំបន់ស៊ីនជាំង

ក្រុមចម្រុះជាតិសាសន៍ដែលជាលក្ខណៈពិសេសមួយរបស់ប្រទេសចិនបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍជាតិ។ នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តអារ្យធម៌អភិវឌ្ឍជាង៥០០០ឆ្នាំរបស់ប្រទេសចិន ក្រុមជាតិសាសន៍ ឬជនជាតិជាច្រើនបានចូលមករស់នៅក្នុងប្រទេស។ ដោយមានការវិវត្ត ការច្របាច់បញ្ចូលគ្នា និងការបង្រួបបង្រួមកម្លាំងសាមគ្គី ក្រុមជនជាតិចំនួន៥៦បានលេចឡើងដែលក្នុងនោះក៏រួមមានជនជាតិអ៊ុយហ្គ័រដែលបានប្រមូលផ្តុំគ្នាច្រើនរស់នៅក្នុងតំបន់ស៊ីនជាំងផងដែរ ហើយឥឡូវនេះក្រុមជនជាតិទាំង៥៦បានបង្កើតឲ្យមានប្រជាជាតិចិនដែលបានចូលរួមគ្នាក្នុងការកសាងប្រទេសចិន ដោយបង្កើតឲ្យមានប្រវត្តិសាស្រ្តដ៏យូរលង់ និងវប្បធម៌ដ៏អស្ចារ្យ។
ដើម្បីលើកកម្ពស់ និងកែលម្អប្រព័ន្ធស្វ័យភាពជាតិសាសន៍ក្នុងតំបន់ រដ្ឋាភិបាលចិនបានផ្តោតទៅលើការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ខ្លួនលើធាតុផ្សំពីរគឺទី១-ការរួមបញ្ចូលគ្នារវាងការបង្រួបបង្រួម និងស្វ័យភាព ដើម្បីផលប្រយោជន៍ជាតិដ៏ឧត្តុងឧត្តមបំផុត និងជាផលប្រយោជន៍រួមរបស់ក្រុមជាតិសាសន៍ទាំងអស់ ការបង្រួបបង្រួមមានតួនាទីជាមូលដ្ឋានគ្រឹះ និងជាគោលការណ៍ដើម្បីស្វ័យភាពរបស់ក្រុមជាតិសាសន៍ក្នុងតំបន់។ ទី២-ការរួមបញ្ចូលគ្នារវាងកត្តានានានៃក្រុមជាតិសាសន៍ និងកត្តានានានៅតាមតំបន់ ពោលគឺស្វ័យភាពនៃក្រុមជាតិសាសន៍ក្នុងតំបន់ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងកត្តានៃក្រុមជនជាតិ និងកត្តាតំបន់។ លើសពីនេះដើម្បីលើកទឹកចិត្តដល់សាសនាឲ្យសម្របខ្លួនទៅតាមបែបបទសង្គមនៅក្នុងលទ្ធិសង្គមនិយម រដ្ឋាភិបាលចិនបានលើកទឹកចិត្តដល់អ្នកដែលមានជំនឿឲ្យស្រឡាញ់ប្រទេស និងប្រជាជន រក្សាការបង្រួបបង្រួមប្រទេស និងមហាសាមគ្គីភាពរបស់ប្រជាជាតិចិន គោរពតាមនិងបម្រើដល់ផលប្រយោជន៍ជាតិដ៏ឧត្តុងឧត្តមបំផុត និងផលប្រយោជន៍រួមនៃប្រជាជាតិចិន ប្រកាន់ខ្ជាប់នូវមាគ៌ានៃលទ្ធិសង្គមនិយមបែបផែនចិន អនុវត្តគោលការណ៍គុណតម្លៃស្នូលនៃលទ្ធិសង្គមនិយម លើកកម្ពស់វប្បធម៌ចិន និងព្យាយាមធ្វើការរួមបញ្ជូលគ្នារវាងជំនឿខាងសាសនា និងវប្បធម៌ចិន គោរពច្បាប់ និងបទបញ្ញត្តិរបស់រដ្ឋ ព្រមទាំងស្ម័គ្រចិត្តគោរពតាមអភិបាលកិច្ចផ្អែកលើមូលដ្ឋានច្បាប់របស់រដ្ឋ ចូលរួមក្នុងការកែទម្រង់ និងការបើកទូលាយ ក៏ដូចជាទំនើបកម្មនៃលទ្ធិសង្គមនិយម ហើយរួមចំណែកដល់ការសម្រេចបាននូវក្តីសុបិនចិនក្នុងការស្តារភាពអស្ចារ្យឡើងវិញនៃប្រជាជាតិចិនផងដែរ។ ក្នុងន័យនេះ តំបន់ស្វ័យតស៊ីនជាំងគឺជាគំរូភាពមួយសាមគ្គីភាពរបស់ជនជាតិអ៊ុយហ្គ័រនិងបណ្តាជនជាតិដទៃទៀតនៅក្នុងចរន្តពហុជាតិពន្ធុសម្រាប់វឌ្ឍនភាពតំបន់ស៊ីនជាំងនិយាយដោយឡែក និងការអភិវឌ្ឍជាតិឱ្យខ្លាំងក្លានិយាយរួម។
ដើម្បីចូលរួមអនុវត្តប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពនិងប្រសិទ្ធផលជាក់ស្តែងស្របតាមគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកប ដោយចីរភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិរហូតដល់ឆ្នាំ២០៣០ ក្នុងប្រទេសចិននិយាយរួម តំបន់ស៊ីនជាំងនិយាយដោយឡែកបានប្រែក្លាយទៅជាគំរូភាពមួយដ៏ប្រត្យក្សដែលពិភពលោកមិនអាចប្រកែកបាននោះគឺការប្រើប្រាស់ថាមពលស្អាតក្នុងការបំភាយកាបូនទាប។ ការត្រៀមខ្លួនសម្រាប់បៃតងភាពរបស់ពិភពលោករបស់តំបន់ស៊ីនជាំងមិនត្រឹមតែសម្រាប់តំបន់ ឬសម្រាប់ប្រទេសចិនប៉ុណ្ណោះទេ តែតំបន់នេះបានចូលរួមចំណែកយ៉ាងសកម្មចំនួន៤៥%ក្នុងចំណោម៨០%នៅការនាំចេញរបស់ចិនទៅកាន់ពិភពលោកនៃផលិតផលសារធាតុPolysilicium ដែលជាធាតុផ្សំចាំបាច់បំផុតសម្រាប់ផលិតផ្ទាំងសូឡា និង ឧបករណ៍សឺមីកុងឌុកទ័រនៅក្នុងសម្ភារៈអេឡិចត្រូនិកនានា ហើយដែលត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលអាមេរិកប្រើប្រាស់បញ្ញត្តិសិទ្ធិមនុស្សជាលេសក្នុងការហាមឃាត់ការនាំចូលទៅបំពេញតម្រូវការនៅទីផ្សាររបស់អាមេរិក ដែលនេះជាការបង្អាក់ការរីកចម្រើនវិស័យបច្ចេកវិទ្យា និងការចូលរួមសម្រេចបាននូវការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពសម្រាប់ពិភពលោកផងដែរ។ លើសពីនេះ ដោយមិនរាប់បញ្ចូលនូវក្រុង Wulumuqiដែលជាគជ់មួយគ្រាប់តាមបណ្តោយផ្លូវសូត្រ សមុទ្រខ្សាច់គ្មានព្រំដែន តំបន់ហ្គោប៊ីដ៏ធំល្វឹងល្វើយ ភ្នំដែលលាតសន្ធឹងរាប់ពាន់ម៉ែត្រ តំបន់ដែលគ្របដណ្តប់ដោយដើមឈើនិងស្មៅពោរពេញដោយភាពរស់រវើក បឹង Sayram អណ្តូងការ៉េស និងមណ្ឌលស្វយ័ត Ili Kazak ដែលត្រូវគេប្រសិទ្ធនាមថាស្រុកកំណើតសេះរបស់ប្រទេសចិនជាដើម នៅគ្រប់រដូវកាល យើងនឹងឃើញវាលស្រែ វាលកប្បាស និងចម្ការផល្លានុផលមើលដាច់កន្ទុយភ្នែក បាននិងកំពុងទាក់ទាញទេសចរចម្រុះជាតិសាសន៍រាប់លាននាក់ជារៀងរាល់ឆ្នាំដែលរួមបញ្ចូលទាំងដំណើរទស្សនកិច្ចរយៈពេល៦ថ្ងៃកាលពីចុងខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២នៅក្នុងប្រទេសចិនរបស់លោកស្រី មីស្ហែល បាស្ហឺឡេ ឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស ទៅឈ្វេងយល់ និងដកយកបទពិសោធន៍ពីបៃតងភាព និងសង្គមសុខដុមនីយកម្មសន្តិភាវូបនីយកម្ម លំហសេរីភាព និងសិទ្ធិមនុស្សនៅតំបន់ស៊ីនជាំងដែលមានភាពពហុជាតិពិន្ធុ និងពហុសាសនា។

ដើម្បីចូលរួមជាចំណែកដ៏សំខាន់បំផុតមួយដល់ការរក្សាបានសន្តិសុខស្បៀងរបស់ពិភពលោក តំបន់ស៊ីន ជាំងកំពុងពន្លឿនការបង្កបង្កើនផលកសិកម្មដោយប្រើប្រាស់នវានុវត្តបច្ចេកវិទ្យាវិទ្យាសាស្ត្រក្នុងការធានាឱ្យដំណាំគ្រប់ ប្រភេទទទួលមិនត្រឹមតែបានផលបរិបូរណ៍ប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងធ្វើឱ្យទិដ្ឋភាពដែលមិនឃើញមានមនុស្សជាប់រវល់ក្នុងរដូវកាលមមាញឹកនឹងធ្វើការងារស្រែចម្ការក្លាយជារឿងប្រក្រតីទៀតផង។ ជាក់ស្តែងតួលេខបានបង្ហាញថា ពីឆ្នាំ២០១៦ដល់ឆ្នាំ២០២១ បរិមាណសរុបនៃការនាំចេញនាំចូលរបស់តំបន់ស៊ីនជាំងបានកើនពី១៣៩៨០០លានប្រាក់យាន់ចិន ឡើងដល់១៥៦៩០០លានប្រាក់យាន់ចិន ដៃគូពាណិជ្ជកម្មពាសពេញនៅប្រទេសនិងតំបន់ចំនួនជាង១៧០នៅលើពិភពលោក។ ការណ៍នេះបានទាក់ទាញការសិក្សារៀនសូត្ររបស់បរទេសពីវឌ្ឍនភាពសេដ្ឋកិច្ចរបស់តំបន់ស៊ីនជាំង ជាក់ស្តែងកាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២ លោក Collen V. Kelapile ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិថ្លែងក្នុងពេលផ្តល់បទសម្ភាសន៍ថា បទពិសោធកាត់បន្ថយភាពក្រីក្ររបស់ប្រទេសចិនមានតម្លៃក្នុងការយកទៅសិក្សារៀនសូត្រ។ បើទោះបីជាប្រទេសចិនមិនបានអះអាងថាប្រជាធិបតេយ្យបែបពិគ្រោះយោបល់ គឺជាទម្រង់ពិសេស និងជាកម្លាំងដ៏ខ្លាំងក្លានៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសង្គមនិយមតាមបែបផែនចិនជាគំរូក៏ដោយ ក៏ប្រទេសជាច្រើនបាននិងកំពុងសិក្សារៀនសូត្រ ជាក់ស្តែងនាពេលថ្មីៗកន្លងទៅនេះ អង្គការ Arab barometer ដែលជាអង្គការស្ទង់ប្រជាមតិអន្តរជាតិបានចេញផ្សាយរបាយការណ៍ពិនិត្យអង្កេតពីរច្បាប់ ដោយបានបង្ហាញថា ប្រជាជនអារ៉ាប់ភាគច្រើនបាននិងកំពុងបាត់បង់ជំនឿចិត្តចំពោះប្រសិទ្ធភាពរបស់ប្រព័ន្ធរបបប្រជាធិបតេយ្យបែបលោកខាងលិច ហើយរូបមន្តរបស់ប្រទេសចិនមានកម្លាំងទាក់ទាញកាន់តែខ្លាំងឡើងៗ ស្របនឹងមតិជាទូទៅរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិបានសម្គាល់ឃើញថា តំបន់ស៊ីនជាំងជាតំបន់មួយដែលទទួលបានការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយសុវត្ថិភាព មានភាពធូរធារស្តុកស្តម្ភនិងបើកទូលាយ គ្មានទំនាក់ទំនងទាល់តែសោះជាមួយនឹងបទឧក្រិដ្ឋប្រល័យពូជសាសន៍ និងបង្ខំឱ្យធ្វើពលកម្មជាដើម។ ការណ៍នេះបានទម្លុះរបាយការណ៍ ឬយុទ្ធសាស្ត្រនានារបស់អាមេរិកដែលប្រាសចាកការពិត មានចេតនាមួលបង្កាច់សច្ចភាព និងបង្វែខុសតថភាពរបស់តំបន់ស៊ីនជាំង និងជាអ្វីដែលអាមេរិកតែងបង្កភាពអសណ្តាប់ធ្នាប់សកល បំផ្លាញដល់កិច្ចអភិវឌ្ឍសកល និងបង្កើនជម្លោះនិងសង្គ្រាមស្ទើរគ្រប់កន្លែងនៅទូទាំងពិភពលោកស្របនឹងអនុត្តរភាពរបស់ខ្លួន។
ជារួម មិនស្ថិតក្នុងសម្ព័ន្ធយោធាណាមួយនោះទេ ប្រទេសចិនជាចំណែកដ៏ធំមួយនៃការអភិវឌ្ឍរបស់ពិភពលោក ហើយរឿងរ៉ាវនៅពីក្រោយភាពល្បីរន្ទឺនៃភិយ្យោភាពតំបន់ស៊ីនជាំងដែលបានធ្វើឱ្យគ្រាប់ពូជនៃនវានុវត្តភាពកំពុងលូតលាស់ឡើងស្របតាមចរន្តហ្សែននិងសសៃឈាមរបស់ជនជាតិចិន ហើយគ្មានកម្លាំងណាអាចមករារាំងវឌ្ឍនភាពនេះបានឡើយ៕

ដោយបណ្ឌិត ជា មុនីឫទ្ធិ
ប្រធានសមាគមអ្នកស្រាវជ្រាវវឌ្ឍនភាពកម្ពុជា-ចិន

អត្ថបទដែលជាប់ទាក់ទង