**ឯកឧត្តម ប្រាក់ សំអឿន ក្រាបបង្គំទូលថ្វាយព្រះពរព្រះមហាក្សត្រ ក្នុងឱកាសព្រះរាជពិធីបុណ្យចម្រើនព្រះជន្មគម្រប់ ៧១ យាងចូល ៧២ព្រះវស្សា**លោកជំទាវបណ្ឌិត ពេជ ចន្ទមុន្នី អំពាវនាវពលរដ្ឋខ្មែរជួយទិញ និងគាំទ្របន្លែផ្លែឈេីក្នុងស្រុក**ឧត្តមសេនីយ៍ទោ ស៊ុំ សំណាង អញ្ជើញចុះត្រួតពិនិត្យសំណង់ គំរោងសាងសង់អគារភេវរកម្ម រោងដាក់គ្រឿងចក្រ និងពិនិត្យទីលានបាញ់គ្រាប់ពិតនៅសាលាហ្វឹកហ្វឺនទ័ពពិសេសតេជោសែនឱរ៉ាល់**នាយឧត្តមសេនីយ៍ ប៉ោ ភក្តិ ចុះពិនិត្យវឌ្ឍនភាពការត្រៀមរៀបចំពិធីអបអរសាទរខួបអនុស្សាវរីយ៍ លើកទី៧៩ ថ្ងៃកំណើតនគរបាលជាតិកម្ពុជា**ឯកឧត្តម វ៉ា ថន អញ្ជើញសម្ពោធទីស្នាក់ការគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានៅឃុំកោះកោះខ្ញែរ ស្រុកសំបូរ និងបង្ហាញនូវកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលទៅកាន់ប្រជាពលរដ្ឋ**ចិនអំពាវនាវឱ្យមានទំនាក់ទំនងស្ថិរភាពជាមួយកូរ៉េខាងត្បូង ទោះបីជាមានការលំបាកក៏ដោយ**វគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលជូនដល់ គធ.ខប គណបក្សនយោបាយ និងភាគីពាក់ព័ន្ធ ស្ដីពីការឃោសនាបោះឆ្នោត ការបោះឆ្នោត ការរាប់សន្លឹកឆ្នោត និងការប្រកាសលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សា អាណត្តិទី៤ ឆ្នាំ២០២៤ បានបិទបញ្ចប់**ឃាតកម្មកាប់សម្លាប់យុវជនម្នាក់ និងរបួសធ្ងន់ម្នាក់នៅក្រុងបានលុង កម្លាំងអាវុធហត្ថរួមគ្នាតាមចាប់ជនល្មើស២នាក់ ក្រោយធ្វើសកម្មភាពបាន៦ថ្ងៃ**ព្រះករុណព្រះមហាក្សត្រ ចំណាយព្រះកាយប្រមាណ២០ឆ្នាំ ដើម្បីតែបុព្វហេតុសន្តិភាព និងមនុស្សធម៌**មន្រ្តីជំនាញដុតបំផ្លាញចោលសាច់បង្កកខូចគុណភាព ជិត៦០០គីឡូក្រាម នៅខេត្តពោធិ៍សាត់**នាយឧត្តមសេនីយ៍ សៅ សុខា អញ្ជើញសំណេះសំណាល សួរសុខទុក្ខនាយទាហាន នាយទាហានរង និងពលទាហាន នៅកងពលតូចអន្តរាគម៍លេខ១**ឈប់យល់ច្រឡំ៖ ករណីការបង្ហោះផ្សាយថា «សមត្ថកិច្ចស្រុកថ្មគោលវាយប្រជាពលរដ្ឋនឹងមួកសុវត្ថិភាព និងមានការប្រើប្រាស់អាវុធបាញ់គំរាមប្រជាពលរដ្ឋនោះ» គឺជាវីដេអូចាស់**អភិបាលខេត្តកំពត ស្នើឱ្យអ្នកពាក់ព័ន្ធចូលរួមបង្កើនការលើកកម្ពស់វិស័យទេសចរណ៍ ពិសេសរក្សាសេចក្តីថ្នៃថ្នូរ និងកិត្តិយសរបស់ខេត្តតាមរយៈការទទួលបដិសណ្ឋាកិច្ចល្អ**មនុស្ស​១៤​នាក់​បាន​ស្លាប់ និង​រាប់​សិប​នាក់​ទៀត​រង​របួស បន្ទាប់​ពី​បាក់​ផ្ទាំង​ប៉ាណូ​ក្រុង​បុមបៃ**លោក ពូទីន នឹងទៅបំពេញ​ទស្សនកិច្ច​នៅ​ប្រទេស​ចិន​ ចាប់ពីថ្ងៃ​ទី១៦-១៧ ខែ​ឧសភា ដើម្បី​ពង្រឹង​ភាព​ជា​ដៃគូ​**«ការអភិវឌ្ឍគឺជាគន្លឹះ» អាហារថ្ងៃត្រង់មួយពេលនេះ បានធ្វើឱ្យសេដ្ឋកិច្ចឯកជនចិន ចូលផ្លូវល្បឿនលឿន**សម្តេច ម៉ែន សំអន បន្តជួបសំណេះសំណាលជាមួយបេក្ខជនឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត ជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សា ស្រុកចន្ទ្រា ស្រុកស្វាយទៀប និងក្រុងបាវិត នៃខេត្តស្វាយរៀង**ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា ផ្ញើលិខិតថ្លែងអំណរគុណជូនចំពោះ ឯកឧត្តម Miloš Vystrčil ប្រធានព្រឹទ្ធសភាឆេក**ប្រធានព្រឹទ្ធសភាឆេក ផ្ញើសារលិខិតអបអរសាទរ ជូនសម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន ក្នុងឱកាសជាប់ឆ្នោតជាប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា**ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា ផ្ញើលិខិតថ្លែងអំណរគុណជូនចំពោះ ឯកឧត្តម Miloš Vystrčil ប្រធានព្រឹទ្ធសភាឆេក

IRRI បន្តគាំទ្រដល់ការអភិវឌ្ឍន៍គោលនយោបាយ និងការលើកទឹកចិត្តក្នុងការផលិតកម្មស្រូវ ប្រកបដោយនិរន្តរភាពនៅកម្ពុជា

ភ្នំពេញ៖ អគ្គនាយកវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវស្រូវអន្តរជាតិ (IRRI) និងសហការី បន្តគាំទ្រដល់ ការអភិវឌ្ឍន៍គោលនយោបាយ និងការលើកទឹកចិត្តក្នុងការលើកកម្ពស់ផលិតកម្មស្រូវប្រកបដោយនិរន្តរភាព ការអភិវឌ្ឍន៍ខ្សែសង្វាក់ តម្លៃ និងកសិកម្មឆ្លាតវៃនឹងអាកាសធាតុ ក៏ដូចជាធ្វើការស្រាវជ្រាវលើជម្រើសសេដ្ឋកិច្ច និងគោលនយោបាយសម្រាប់ការលើកកម្ពស់ ជីវភាពកសិករ និងសម្របខ្លួនទៅនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុនៅកម្ពុជា។

ការបន្តគាំទ្រនេះធ្វើឡើងនៅរសៀលថ្ងៃទី២៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ខណៈ ឯកឧត្តមកិត្តិសេដ្ឋាបណ្ឌិត ជាម យៀប អនុប្រធានទី១ រដ្ឋសភា និងជាប្រធានគណៈប្រតិភូ បានអនុញ្ញាតឱ្យ លោកបណ្ឌិត Ajay Kohli អគ្គនាយកវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវស្រូវអន្តរជាតិ (IRRI) និងសហការី ទទួលជួបសម្តែងការគួរសម និងពិភាក្សាការងារ ក្នុងឱកាសដែល ឯកឧត្តម អនុប្រធានទី១រដ្ឋសភា ដឹកនាំគណៈប្រតិភូសភាកម្ពុជា ចូលរួមកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំ នៃវេទិកាសភាអាស៊ី-ប៉ាស៊ីហ្វីកលើកទី៣១ (APPF-31) នៅទីក្រុងម៉ានីល ប្រទេសហ្វីលីពីន។

ជំនួបនេះ មានគោលបំណងពង្រឹងទំនាក់ទំនង និងសហប្រតិបត្តិការនៅពេលអនាគត ដោយផ្តោតសំខាន់លើវិស័យកសិកម្ម ជាពិសេសដំណាំស្រូវ រួមមានការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវប្រព័ន្ធពូជ ផលិតកម្មស្រូវប្រកបដោយចីរភាព កសិកម្មវៃឆ្លាតឆ្លើយតប ទៅនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ការគ្រប់គ្រងក្រោយការប្រមូលផល ដំណោះស្រាយសេណេទិចស្រូវសម្រាប់បន្សាំទៅ នឹងការប្រែ ប្រួលអាកាសធាតុ ការគាំទ្របច្ចេកវិទ្យាផលិតពូជទំនើប និងការពង្រឹងសមត្ថភាពបន្ថែមដល់អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ និងអ្នកបង្កាត់ពូជស្រូវ របស់កម្ពុជា។

ឯកឧត្តមកិត្តិសេដ្ឋាបណ្ឌិត ជាម យៀប បានថ្លែងអំណរគុណដល់វិទ្យស្ថាន IRRI ដែលមានទំនាក់ទំនង ដៃគូយូរអង្វែងជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ជាពិសេសជាមួយក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ និងកែលម្ អវិស័យស្រូវរបស់កម្ពុជា តាំងពីអំឡុងឆ្នាំ១៩៨៦ ដែលចាប់ផ្តើមពីគម្រោងកម្ពុជាអ៊ែរី អូស្ត្រាលី (Cambodia-IRRI-Australia project) ក្នុងគោលបំណងបង្កើនផលិតកម្មស្រូវរបស់ប្រទេសកម្ពុជា និងផលិតភាពនៃប្រព័ន្ធផលិតកម្មស្រូវរបស់ខ្លួន ហើយបានណែនាំពូជ ដែលផ្តល់ទិន្នផលខ្ពស់ និងមានរយៈពេលខ្លី។ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៨៧ មក IRRIបានផ្តល់ការគាំទ្រផ្នែកបច្ចេកទេស និងមិនមែន បច្ចេកទេសសម្រាប់ការពិនិត្យពូជ និងការចេញផ្សាយពូជស្រូវសម្រាប់ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីផ្សេងៗគ្នាក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ដោយសារ មួយផ្នែកនៃការណែនាំពូជដែលផ្តល់ទិន្នផលខ្ពស់ និងការទទួលយកបច្ចេកវិទ្យា កម្ពុជាបាននាំចេញអង្ករជាលើកដំបូងក្នុងឆ្នាំ១៩៩៥។ អង្ករផ្ការំដួល ជាអង្ករដ៏ល្បីរបស់កម្ពុជា ត្រូវបានជ្រើសរើសជា “អង្ករល្អបំផុតរបស់ពិភពលោក” នៅក្នុងសន្និសីទអង្ករពិភពលោក The Rice Trader World Rice Conferences ចំនួនប្រាំជាប់គ្នា៖ បាលី (២០១២), ហុងកុង (២០១៣), ភ្នំពេញ (២០១៤), ហាណូយ (២០១៨), និងភូកេត ប្រទេសថៃ (២០២២)។ លើសពីនេះទៀត IRRI បានជួយកម្ពុជាក្នុងការបង្កើតយុទ្ធសាស្ត្រគ្រាប់ពូជជាតិ គោលការណ៍ណែនាំ ផែនទីបង្ហាញផ្លូវគ្រាប់ពូជ និងផែនការសកម្មភាព ដើម្បីជួយសម្រួលដល់ការផលិត និងការចែកចាយគ្រាប់ពូជដែលមានគុណភាព និងកំណត់ពូជសមស្របទៅតំបន់ជាក់លាក់ ក៏ដូចជាគម្រោងផ្សេងៗទៀតដែលកំពុងអនុវត្តមកទល់សព្វថ្ងៃនេះ ដោយសហការជាមួយ ភាគីពាក់ព័ន្ធនានា។

តាមរយៈជំនួបនេះ ឯកឧត្តមកិត្តិសេដ្ឋាបណ្ឌិត ជាម យៀបបានសំណូមពរដល់អគ្គនាយកវិទ្យាស្ថានស្រាវ ជ្រាវស្រូវ អន្តរជាតិ (IRRI) និងសហការី បន្តគាំទ្រដល់ការអភិវឌ្ឍន៍គោលនយោបាយ និងការលើកទឹកចិត្តក្នុងការលើកកម្ពស់ផលិតកម្មស្រូវប្រកបដោយ និរន្តរភាព ការអភិវឌ្ឍន៍ខ្សែសង្វាក់តម្លៃ និងកសិកម្មឆ្លាតវៃនឹងអាកាសធាតុ ក៏ដូចជាធ្វើការស្រាវជ្រាវលើជម្រើសសេដ្ឋកិច្ច និង គោលនយោបាយសម្រាប់ការលើកកម្ពស់ជីវភាពកសិករ និងសម្របខ្លួនទៅនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ លើសពីនេះទៀត មានការជួយកែលម្អដំណាំស្រូវ និងប្រព័ន្ធគ្រាប់ពូជ ផលិតកម្មស្រូវប្រកបដោយនិរន្តរភាព កសិកម្មឆ្លាតវៃ និងការគ្រប់គ្រងក្រោយ ការប្រមូលផល។

ជាការឆ្លើយតប លោកបណ្ឌិត Ajay Kohli អគ្គនាយកវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវស្រូវអន្តរជាតិ (IRRI) និងសហការី មានការពេញចិត្ត សម្រាប់ ទំនាក់ទំនងដ៏ល្អរវាងវិទ្យាស្ថាន IRRI និងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដែលមានក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ជាសេនាធិការ។ វិទ្យាស្ថាន IRRI ជម្រាបជូនអំពីការអភិវឌ្ឍន៍បច្ចេកវិទ្យាស្តីពីការបង្កាត់ពូជស្រូវ ដែលធន់ទៅនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ជំងឺ ភាពរាំងស្ងួត ជាពិសេសការផលិតពូជស្រូវ ដែលផលិតបានជាអង្ករដែលមានជាតិស្ករទាប តាមរយៈការបង្កាត់ពូជបែបទំនើបដោយ រក្សាបាននូវគុណភាពគ្រាប់ និងរក្សាបាននូវទិន្នផល។ លើសពីនេះ លោកបណ្ឌិត Ajay Kohli អគ្គនាយក ក៏បានយល់ស្របទាំងស្រុង ទៅលើអនុសាសន៍ទាំងអស់ដែលលើកឡើងដោយឯកឧត្តមប្រធានគណៈប្រតិភូសភាកម្ពុជា ដែលសុទ្ធតែត្រូវនឹងអាទិភាពរបស់ វិទ្យាស្ថាន ជាពិសេសលើការពង្រឹងសមត្ថភាព តាមរយៈការបញ្ជូនអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ និងអ្នកបង្កាត់ពូជស្រូវកម្ពុជា មកធ្វើការស្រាវជ្រាវ រយៈពេលយូរ១ឬ២ឆ្នាំផ្ទាល់ ជាមួយវិទ្យាស្ថាន IRRI។ជាចុងបញ្ចប់ ឯកឧត្តមប្រធានគណៈប្រតិភូសភាកម្ពុជា បានថ្លែងអំណរគុណ លោកបណ្ឌិតអគ្គនាយក និងសហការី និងសំណូមពរឱ្យវិទ្យាស្ថានIRRI បន្តជួយគាំទ្រដល់កម្ពុជាលើវិស័យស្រូវនេះ ហើយលើកទឹក ចិត្តឱ្យសហប្រតិបត្តិការលើកិច្ចការងារនេះជាបន្តទៀតជាមួយក្រសូងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ៕

អត្ថបទដែលជាប់ទាក់ទង